Geneva (QM)- Nada Al-Nashif, oo ah Ku-xigeenka Wakiilka Sare ee Xuquuqul Insaanka, ayaa sheegtay in dadka Suudaan ay maanta wajahayaan mid ka mid ah dhibaatooyinka ugu xun oo ay uga sii darayaan isla xisaabtan la'aanta iyo dhaqamada kalitalisnimada ah ee quudiya xurgufta qowmiyadeed, ee ay wataan dano siyaasadeed iyo dhaqaale oo cidhiidhi ah. Waxay ugu baaqday beesha caalamka inaysan ogolaanin in xaaladdan ay sii socoto, iyadoo ku nuuxnuuxsatay in "musiibadani ay tahay in la dhammeeyo hadda."
Hadalkeeda ka hor kulanka wada-hadallada is-dhexgalka ee xuquuqul insaanka ee Suudaan iyadoo lagu jiro qaab dhismeedka kalfadhiga caadiga ah ee 57aad ee Golaha Xuquuqda Aadanaha ee Geneva, Al-Nashif waxay ka digtay in ka badan 16 bilood ka dib, "colaada Suudaan weli waa mid sii xumaanaysa. xakamaynta, dadka rayidka ahna waa ay dulsaaran yihiin dagaalka.
Waxay intaas ku dartay in dhinacyada dagaallamaya ay ku dhawaaqeen ballanqaadyadii ahaa in la difaaco dadka rayidka ah, halka xadgudubyaduna ay sii socdaan. Al-Nashif wuxuu yiri: "Weerarada aan loo meel dayin iyo adeegsiga hubka saameynta ballaaran leh ee meelaha dadku ku badan yahay waxay sababeen in kumanaan rayid ah ay ku waxyeeloobaan, burburka kaabayaasha muhiimka ah oo ay ku jiraan isbitaallada, iskuullada iyo suuqyada, iyo burburinta ilo nololeed."
Waxay xustay in intii u dhaxaysay bilihii June iyo Agoosto, Xafiiska Qaramada Midoobay ee Xuquuqda Aadanaha uu diiwaangeliyay in ka badan 864 qof oo rayid ah oo ku dhintay weerarro lagu qaaday degaannada la deggan yahay ee Suudaan oo dhan.
Al-Nashif ayaa ka digay in Xafiiska Xuquuqul Insaanka uu "gaar ahaan aad uga xumaaday adeegsiga xadgudubka galmada hub ahaan dagaalka tan iyo bilowgii iskahorimaadka," iyadoo 97 dhacdo la diiwaangeliyay oo ay ku jiraan 172 dhibanayaal, kuwaas oo u badan haween iyo gabdho. tiro ka dhigan in ka yar sida dhabta ah.
Waxay sharraxday in mas'uuliyadda boqolkiiba 81 ee dhacdooyinka loo aaneynayo ragga xiran dareeska Ciidamada Taageerada Degdegga ah iyo rag hubeysan oo xiriir la leh, marka lagu daro helitaanka warbixinno lagu kalsoonaan karo oo ku saabsan xadgudubyada galmada ee loo aaneynayo Ciidamada Qalabka Sida ee Suudaan iyo dhaqdhaqaaqa hubaysan ee xulafada ah.
Al-Nashif ayaa mar kale ku booriyay dhinacyada inay soo saaraan oo ay fuliyaan awaamiirta adag ee hoggaamineed ee lagu mamnuucayo laguna ciqaabayo xadgudubyada galmada, iyo inay qaadaan tillaabooyin kale oo wax ku ool ah oo looga hortagayo.
Sarkaalkan ka tirsan Qaramada Midoobay ayaa sidoo kale muujiyay qeylo dhaan xoogan oo ku aadan weerarada iyo hadalada nacaybka ku saleysan.
Waxay xustay in xafiisku uu diiwaangeliyay markhaatiyo badan oo ku saabsan dilal kooban, tacaddi galmo, iyo barakicin qasab ah oo ay gaysteen Ciidamada Taageerada degdega ah iyo maleeshiyaadka Carabta ah ee isbahaysiga la ah, gaar ahaan beegsiga qabiilka Masalit ee Galbeedka Darfur.
Waxa kale oo ay sheegtay in abaabulka dadka rayidka ah, oo ay ku jiraan carruurtu, uu ku sii kordhay guud ahaan Suudaan, gaar ahaan dhinaca qabaa'ilka, "tanina waxay keenaysaa khatarta ah in dagaalka sokeeye uu sii balaadhiyo iyada oo loo eegayo dhinacyo kale oo qowmiyadeed."
Waxa ay tilmaantay in ay sii socdaan xadhiga sharci darada ah ee ay wadaan labada dhinac ee ay colaadu dhexmartay iyo dhaq-dhaqaaqyada hubaysan ee isbahaysiga ah, taasina ay keentay in ay korodho xadhiga sirdoonka milatariga iyo xukunada dilka ah ee lagu ridayo, kuwaas oo lagu eedaynayo in lagu taageerayo ciidamada Taakulaynta degdega ah, kuwaas oo inta badan ku salaysan dhab ama male. Aqoonsiga qabiilka, marka laga soo tago xarigga sharci darrada ah, waxaa la diiwaangeliyay, oo inta badan ku saleysan qowmiyad, Ciidamada Taageerada degdega ah ee Darfur.
Al-Nashif waxa kale oo uu carabka ku adkeeyay in "isku dhacyadan macno darada ah ay saameyn xun ku leeyihiin xuquuqda dhaqaalaha iyo bulshada, gaar ahaan xuquuqda cuntada, guriyeynta, iyo waxbarashada."
(waa dhamaatay)
