ما تعهد قوی خود را به اهداف، مقاصد و اصول سازمان خود و همچنین به تمام قطعنامه‌های صادر شده توسط جلسات مختلف کنفرانس سران کشورهای اسلامی و شورای وزیران امور خارجه مجدداً تأیید می‌کنیم.
با ابراز عزم راسخ خود برای تلاش در جهت تقویت هرچه بیشتر پیوندهای وحدت و همبستگی میان فرزندان امت اسلامی:
۱- ما آرزوی سازمان همکاری اسلامی، دومین سازمان بزرگ بین‌المللی پس از سازمان ملل متحد، برای ایفای نقش فزاینده در فضای بین‌المللی که با چندپارگی، نهادهای ضعیف بین‌المللی و جهانی در حال تغییر مشخص می‌شود، و همچنین لزوم تسریع روند اصلاحات به منظور ارتقای سازمان همکاری اسلامی به عنوان یک بازیگر اصلی بین‌المللی در دستیابی به ثبات منطقه‌ای و جهانی، تعادل ژئواستراتژیک، چندجانبه‌گرایی و نظم بین‌المللی مبتنی بر قانون را ابراز می‌کنیم.
۲- ما بر محوریت مسئله فلسطین برای سازمان همکاری اسلامی که در سال ۱۹۶۹ در پی جنایت آتش زدن مسجدالاقصی تأسیس شد، و حمایت بی‌دریغ خود از تأسیس یک کشور فلسطینی دارای حاکمیت، مستقل و یکپارچه در مرزهای ۱۹۶۷ به پایتختی قدس شرقی، و اینکه راه حل دو کشور تنها راه حل عملی برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه برای همه است، تأکید می‌کنیم.
۳- ما بر اهمیت برگزاری کنفرانس عالی رتبه سازمان ملل متحد در مورد حل و فصل مسالمت آمیز مسئله فلسطین و اجرای راه حل دو دولت و قطعنامه های سازمان ملل متحد، در اسرع وقت، به ریاست پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری فرانسه، و از سرگیری کار گروه های کاری حاصل از کنفرانس و دو چندان کردن تلاش ها برای تضمین موفقیت آن تأکید می کنیم. ما از همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد می خواهیم که پس از اعلام تاریخ جدید برگزاری آن، به طور فعال در آن شرکت کنند.
۴- ما جنگ نسل‌کشی اسرائیل علیه نوار غزه که بیش از ۱۹ ماه است ادامه دارد و کمپین‌های سیستماتیک تخریب و کشتار در کرانه باختری، از جمله قدس شرقی، که با هدف نابودی آرمان فلسطین، از جمله حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین، انجام می‌شود را محکوم می‌کنیم. ما بر اهمیت دستیابی به آتش‌بس دائمی و پایدار و اجرای قطعنامه شماره ۲۷۳۵ شورای امنیت که به توقف تجاوز و اجرای طرح عربی-اسلامی برای بهبود و بازسازی نوار غزه کمک می‌کند، و تضمین ارائه حمایت سیاسی و مالی به دولت فلسطین برای قادر ساختن آن به انجام مسئولیت‌های خود در نوار غزه و همچنین در کرانه باختری، از جمله قدس شرقی، تأکید می‌کنیم.
۵- ما از تلاش‌های دیپلماتیک خستگی‌ناپذیر کمیته وزارتیِ برآمده از اجلاس مشترک عربی-اسلامی در مورد غزه، برای درخواست آتش‌بس فوری، اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه به تمام مناطق نوار غزه و آغاز گام‌های عملی برای اجرای راه‌حل دو دولت حمایت می‌کنیم.
۶- ما اقدامات اسرائیل، قدرت اشغالگر غیرقانونی، را در استفاده از گرسنگی به عنوان ابزاری برای نسل‌کشی با جلوگیری از ورود کمک‌ها و جلوگیری از انجام وظایف سازمان‌های بشردوستانه بین‌المللی با هدف آوارگی اجباری محکوم می‌کنیم. در این راستا، ما خواستار رد آوارگی اجباری مردم فلسطین، لزوم باز کردن گذرگاه‌ها و مرزها، ورود و تحویل کمک‌ها به میزان کافی و بدون محدودیت و تأمین حفاظت از مردم فلسطین هستیم.
۷- ما حمایت بی‌دریغ خود را از آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک (UNRWA) که نقش حیاتی در ارائه خدمات به پناهندگان فلسطینی ایفا می‌کند، ابراز می‌کنیم و از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که در مواجهه با وخامت اوضاع انسانی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، از جمله قدس، به حمایت سیاسی و مالی خود از آن ادامه دهد.
۸- ما قاطعانه هرگونه سناریویی را که آواره کردن فلسطینی‌ها از سرزمین‌هایشان را هدف قرار می‌دهد، رد می‌کنیم، زیرا این اقدام مستلزم نابودی آرمان فلسطین و نقض فاحش مفاد قوانین بین‌المللی است و اسرائیل به طور سیستماتیک مایحتاج اولیه زندگی در غزه را با هدف قرار دادن آنها در شرایط غیرممکن برای مجبور کردن فلسطینی‌ها به ترک سرزمینشان هدف قرار می‌دهد.
۹- ما حمایت خود را از طرح عربی-اسلامی برای بهبود و بازسازی زودهنگام نوار غزه، که امکان بازسازی نوار غزه را بدون نیاز به آواره کردن فلسطینیان اثبات می‌کند، تأیید می‌کنیم و از تلاش‌های بشردوستانه مصر برای تضمین جریان کمک‌های بشردوستانه و امدادی به نوار غزه تقدیر می‌کنیم.
۱۰- ما نگرانی عمیق خود را از تلاش‌های اسرائیل با هدف تغییر ویژگی‌های فرهنگی شهر مقدس اورشلیم و شخصیت عربی و اسلامی آن و تضعیف جایگاه قانونی آن، به ویژه تلاش‌ها برای تغییر وضع موجود در مسجدالاقصی، ابراز می‌کنیم. ما بر لزوم حفظ هویت شهر مقدس به عنوان نمادی از تسامح و همزیستی میان سه دین توحیدی و همچنین حمایت از پایداری ساکنان آن تأکید می‌کنیم و از تلاش‌های کمیته قدس و بازوی اجرایی آن، آژانس بیت‌المقدس، در این زمینه تقدیر می‌کنیم.
۱۱- ما سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده اسرائیل در منطقه و حملات اخیر آن به ایران، سوریه و لبنان را که نقض آشکار حاکمیت و امنیت این کشورها و قوانین بین‌المللی است، محکوم می‌کنیم. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که اقدامات بازدارنده‌ای را برای پایان دادن به این تجاوز و پاسخگو کردن اسرائیل در قبال جنایاتش انجام دهد. ما تصمیم داریم یک کمیته تماس وزارتی نامحدود تشکیل دهیم که وظیفه آن برقراری تماس‌های منظم با طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مربوطه است، با هدف حمایت از تلاش‌ها برای کاهش تنش، پایان دادن به تجاوز علیه ایران و دستیابی به یک توافق مسالمت‌آمیز.
۱۲- ما همچنین تجاوز اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران را به شدت محکوم می‌کنیم، بر لزوم توقف فوری حملات اسرائیل تأکید می‌کنیم و نگرانی عمیق خود را از این تشدید خطرناک تنش که شرایط انسانی، اقتصادی و زیست‌محیطی منطقه را تهدید می‌کند، ابراز می‌داریم.
۱۳- ما همبستگی خود را با دولت و مردم پاکستان تأیید می‌کنیم و نگرانی عمیق خود را در مورد تشدید تنش‌های نظامی اخیر در منطقه جنوب آسیا، از جمله حملات ناموجه به چندین مکان در پاکستان و جامو و کشمیر آزاد ابراز می‌داریم و بر لزوم خویشتن‌داری حداکثری و اجتناب از اقداماتی که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، تأکید می‌کنیم.
۱۴- ما تأیید می‌کنیم که آتش‌بس اعلام‌شده در ۱۰ مه ۲۰۲۵ باید به‌طور کامل رعایت شود تا صلح و ثبات در منطقه تثبیت شود و از تلاش‌های بسیاری از کشورهای عضو برای کاهش تنش‌ها قدردانی می‌کنیم.
۱۵- ما خواستار پایبندی کامل به توافقات دوجانبه، از جمله معاهده آب‌های سند، هستیم و بر اهمیت انجام گفتگوی گسترده برای حل و فصل تمام اختلافات معوقه بین پاکستان و هند از طریق روش‌های مسالمت‌آمیز تأکید می‌کنیم.
۱۶- ما به گزارش‌های هیئت کارشناسان شورای امنیت در مورد سودان به شماره S/16/2024 صادر شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۴ و شماره S/65/15 صادر شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۵ استناد می‌کنیم.
۱۷. ما نگرانی عمیق خود را در مورد پدیده رو به رشد اسلام‌هراسی، که نوعی نژادپرستی و تبعیض محسوب می‌شود، ابراز می‌کنیم. ما تمام اعمال خشونت‌آمیز انجام شده بر اساس مذهب یا عقیده، و همچنین نفرت‌پراکنی و افراط‌گرایی ناشی از تبعیض بر اساس مذهب، و همچنین تلاش برای دامن زدن به تنش‌ها و شکاف بین فرهنگ‌ها را محکوم می‌کنیم. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که اقدامات مؤثری را برای مبارزه با افراط‌گرایی، نفرت‌پراکنی، بدنام کردن مذاهب، کلیشه‌سازی منفی و انگ‌زنی بر اساس مذهب، عقیده یا قومیت در سطوح ملی و جهانی انجام دهد.
۱۸- ما تأکید می‌کنیم که تروریسم و افراط‌گرایی را نمی‌توان به هیچ دین، نژاد، قومیت یا ملیتی مرتبط کرد و باید بدون هیچ قید و شرطی، صرف نظر از اشکال یا مظاهر آن، که همچنان تهدیدی برای صلح و امنیت در جهان هستند، محکوم شوند.
۱۹- ما تأکید می‌کنیم که تجربه و ظرفیتی که برخی از کشورهای عضو در دوران استعمارزدایی به دست آورده‌اند، به سازمان همکاری اسلامی ظرفیت مهمی برای میانجیگری در حل اختلافات بین کشورهای عضو و سایر کشورهای عضو سازمان ملل متحد می‌دهد.
۲۰. ما از پیشرفت حاصل شده در روند عادی‌سازی روابط بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان، از جمله نتیجه مذاکرات در مورد توافقنامه دوجانبه در مورد برقراری صلح و روابط بین دو کشور، استقبال می‌کنیم و از ارمنستان می‌خواهیم که موانع قانونی و سیاسی باقی مانده برای امضای آن را برطرف کند و از این رو، تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی آذربایجان را متوقف و متوقف کند. ما همبستگی کامل خود را با دولت و مردم آذربایجان مجدداً تأیید می‌کنیم و از این رو، تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی آذربایجان را متوقف و متوقف می‌کند. ما همبستگی کامل خود را با دولت و مردم آذربایجان در تلاش‌هایشان برای احیا و بازسازی سرزمین‌های آزاد شده که به شدت تحت تأثیر تجاوز ارمنستان قرار گرفته‌اند، مجدداً تأیید می‌کنیم. ما از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی می‌خواهیم که از تلاش‌های مین‌زدایی آذربایجان، که برای تضمین ایمنی، تسهیل بازسازی و تضمین بازگشت آبرومندانه آوارگان حیاتی است، حمایت مؤثر کنند.
۲۱- ما از تلاش‌های ملموس و قابل تقدیر کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر، جمهوری اسلامی پاکستان و جمهوری فدرال سومالی، در چارچوب عضویت غیردائم آنها در شورای امنیت و حمایت آنها از آرمان‌های اسلامی، حمایت می‌کنیم.
۲۲- ما از تلاش‌های دولت موقت سوریه برای ادغام مجدد سوریه در نظام منطقه‌ای و بین‌المللی استقبال می‌کنیم و بر لزوم تضمین حمایت سیاسی و مالی پایدار از سوریه به منظور تضمین ثبات و امنیت تأکید می‌کنیم. ما حمایت خود را از ابتکار همکاری بین جمهوری ترکیه و گروه بانک توسعه اسلامی برای کمک به دستیابی به تلاش‌های سریع برای بهبود و بازسازی در سوریه ابراز می‌کنیم و خواستار به‌کارگیری تلاش‌های مشترک برای تأمین نیازهای اولویت‌دار در بخش‌هایی مانند انرژی و زیرساخت‌ها هستیم.
۲۳- ما بر موضع اساسی خود مبنی بر احترام به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی همه کشورهای عضو و عدم دخالت در امور داخلی آنها تأکید می‌کنیم.
۲۴- ما از آرمان‌های مسلمانان ترک قبرس برای دستیابی به حقوق ذاتی خود حمایت می‌کنیم و بر اهمیت دستیابی به یک راه‌حل مذاکره‌شده، مورد قبول طرفین، عادلانه، پایدار و بادوام برای مسئله قبرس تأکید می‌کنیم و بر اهمیت تقویت ارتباط با مسلمانان ترک قبرس به منظور پایان دادن به انزوای ناعادلانه تحمیل‌شده بر آنها تأکید می‌کنیم.
۲۵- ما حمایت خود را از اقلیت مسلمان ترک در تراکیه غربی و جامعه مسلمان ترک در دودکانیز یونان، به منظور تضمین بهره‌مندی کامل آنها از حقوق و آزادی‌های اساسی‌شان، تجدید می‌کنیم و احترام کامل خود را به حقوق مذهبی و فرهنگی آنها تأیید می‌کنیم.
۲۶. ما نگرانی عمیق خود را در مورد سرنوشت صدها هزار آذربایجانی که به زور و به طور سیستماتیک از قلمرو ارمنستان امروزی اخراج شده‌اند، ابراز می‌کنیم و تخریب و سرقت میراث اسلامی در آن سرزمین‌ها را به عنوان نقض فاحش قوانین بین‌المللی محکوم می‌کنیم. ما حق مسلم آذربایجانی‌های اخراج شده را برای بازگشت صلح، امنیت و عزت به خانه‌های اصلی خود در قلمرو ارمنستان امروزی، مطابق با قوانین بین‌المللی، مجدداً تأیید می‌کنیم. ما از امتناع ارمنستان از گفتگو با جامعه آذربایجان غربی و سازمان‌های غیردولتی که برای احیای حقوق بشر نقض شده آذربایجانی‌های اخراج شده از قلمرو ارمنستان امروزی تلاش می‌کنند، متاسفیم.
۲۷- ما بار دیگر همبستگی خود را با مردم جامو و کشمیر و حمایت کامل خود را از حق مسلم آنها برای تعیین سرنوشت خود، مطابق با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و سازمان همکاری اسلامی و آرمان‌هایشان اعلام می‌کنیم و نقض فاحش حقوق بشر در جامو و کشمیر تحت اشغال غیرقانونی هند را محکوم می‌کنیم.
۲۸. ما نگرانی خود را در مورد نقض جدی حقوق بشر، عمدتاً علیه جامعه مسلمانان روهینگیا و گروه‌های مسلمان در میانمار ابراز می‌کنیم و خواستار اقدامات فوری برای دفاع از حقوق و آزادی‌های اساسی این جامعه هستیم. ما تعهد قوی خود را برای تلاش برای پیروزی در پرونده‌ای که توسط جمهوری گامبیا علیه میانمار در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح شده است، و تسریع روند بازگرداندن روهینگیایی‌های آواره به وطنشان، میانمار، تأیید می‌کنیم.
۲۹. ما نگرانی خود را در مورد سیاست‌های مخربی که توسط رهبری جمهوری صرب بوسنی دنبال می‌شود، ابراز می‌کنیم. این سیاست‌ها فشار بی‌موردی را بر سیستم قضایی و نهادها وارد کرده، حاکمیت و تمامیت ارضی بوسنی و هرزگوین را تضعیف کرده و پایه‌های توافقنامه صلح دیتون و نظم قانون اساسی در بوسنی و هرزگوین را به طور جدی تهدید می‌کند. وزرا حمایت بی‌دریغ خود را از نظم قانون اساسی و نهادی بوسنی و هرزگوین مجدداً تأیید می‌کنند و از همه شرکای بین‌المللی می‌خواهند که برای تضمین رعایت توافقنامه صلح دیتون و قانون اساسی بوسنی و هرزگوین همکاری کنند.
30- ما از نقش حیاتی کمیته دائمی همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری اسلامی (COMCEC) در پرداختن به چالش‌های مشترک توسعه‌ای پیش روی کشورهای عضو از طریق برنامه‌ها و پروژه‌های شاخص، گروه‌های کاری بخشی و برنامه‌های پشتیبانی پروژه، تقدیر می‌کنیم.
۳۱- ما از تلاش‌های پادشاهی هاشمی اردن در حفاظت و مراقبت از اماکن مقدس اسلامی و مسیحی در شهر قدس تقدیر می‌کنیم و بر اهمیت نقش قیمومیت هاشمی بر هویت عربی، اسلامی و مسیحی آن و وضعیت تاریخی و قانونی موجود در آن تأکید می‌کنیم.
۳۲- ما همچنین از تصمیمات یونسکو برای تثبیت نام مسجدالاقصی/الحرم الشریف به عنوان مترادف با یک معنی و تأکید بر اینکه تپه باب المغاربه بخش جدایی‌ناپذیر مسجدالاقصی/الحرم الشریف مبارک است، و حق اداره اوقاف اورشلیم و امور مسجدالاقصی، وابسته به وزارت اوقاف و امور اسلامی و اماکن مقدس اردن، برای بازسازی باب المغاربه و نگهداری از مسجدالاقصی/الحرم الشریف مبارک، حفظ آن و تنظیم ورود به آن را تحسین می‌کنیم، زیرا این اداره تنها مرجع قانونی انحصاری مسئول این مجموعه است که مساحتی بالغ بر ۱۴۴ دونم دارد و مکانی برای عبادت منحصراً برای مسلمانان است که توسط قوانین بین‌المللی و وضعیت قانونی و تاریخی موجود در آن محافظت می‌شود.
۳۳- ما از کنفرانس آتی سران کشورهای اسلامی که قرار است در سال ۲۰۲۶ در آذربایجان برگزار شود، استقبال می‌کنیم و مشتاقانه منتظریم که این کنفرانس به تقویت وحدت، همبستگی و همکاری بین کشورهای جهان اسلام کمک کند.
(تمام شد)
